Zdjęcie grupowe uczestników wycieczki przed zamkiem bastionowym w Marvão Zdjęcie: H.-R. Neumann, 25 września 2025 r.

Architektura militarna jest ważną częścią architektonicznego i artystycznego dziedzictwa Portugalii. Zarówno średniowieczne, jak i nowoczesne fortyfikacje można znaleźć wzdłuż wybrzeża i w regionach przygranicznych Portugalii. Licząca 1214 kilometrów granica między Hiszpanią a Portugalią jest najdłuższą granicą między dwoma krajami w Unii Europejskiej. Obszar wokół granicy nazywany jest po portugalsku A Raia, czyli ‘pas’. Nie tylko ze względu na swoją dawną pozycję światowej potęgi, Portugalczycy zawsze byli w stanie chronić swoje kolonie w innych krajach za pomocą fortyfikacji przybrzeżnych. W szczególności we własnym kraju silne fortyfikacje przybrzeżne na Oceanie Atlantyckim chroniły je przed inwazją wrogich sił morskich. Aż do XX wieku gęsta sieć nadbrzeżnych baterii chroniła stolicę Lizbonę. Wieża fortecy Torre de Belém była globalnym wzorem zabezpieczenia portugalskich posiadłości. Wszystkie struktury płynnie wtapiają się w zabudowane otoczenie.

Podróż studyjna, prowadzona przez dr. inż. Hansa-Rudolfa Neumanna i z udziałem międzynarodowych uczestników, odbyła się w dniach 20-28 września 2025 roku. Najpierw odwiedzono nadmorskie fortyfikacje w Lizbonie i Peniche, z objazdem do linii obronnych w Torres Vedras, a następnie kontynuowano całodniową wycieczkę po wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa Elvas. Miasto posłużyło również jako punkt wyjścia do odwiedzenia trzech fortec Raia i kandydatów do światowego dziedzictwa Marvão, Almeida i Valença do Minho. Podróż powrotna przez Porto obejmowała dalsze wizyty w fortyfikacjach na wybrzeżu. Cała wycieczka została doskonale zorganizowana przez lokalnego touroperatora w Lizbonie. Rezultaty podróży zostaną zarejestrowane w filmie dokumentalnym.

Większość wizyt była wspierana przez wysokiej klasy specjalistów i międzynarodowej sławy ekspertów z sektora cywilnego i wojskowego. Odwiedzone fortyfikacje są imponujące nie tylko ze względu na ich stan zachowania, ale także ze względu na wysiłki podejmowane w celu zapewnienia ich zrównoważonego użytkowania. Wielokrotnie wyrażano jednak ubolewanie, że lepsza wielojęzyczna komunikacja dla turystów - zwłaszcza w formie drukowanej - mogłaby poprawić identyfikację. Centro dos Estudos de Arquitectura Militar w Almeida (CEAMA) służy obecnie jako wzór do naśladowania w tej dziedzinie.